Birleşmiş Milletler (BM) tarafından devlet-dışı kuruluşların net sıfır taahhütlerini incelemek amacıyla kurulan Yüksek Düzey Uzman Grubu, söz konusu kuruluşların iklim taahhütlerine ilişkin bulgularını içeren raporunu Cop27 sırasında duyurdu. Karbon salımının 2030 yılına kadar %45 oranında azaltılması gerektiği halde, küresel salımların artmaya devam ettiğini vurgulayan rapor, küresel ısınmayı 2050 yılına kadar 1,5°C ile sınırlı tutabilmek için emisyonların 2025 itibari ile zirve yapması ve 2030 yılı itibari ile yarı yarıya azaltılması gerektiğini ifade eden Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) bulgusuna atıf yaparak, devlet-dışı kuruluşların da söz konusu hedefi yakalamaktan henüz uzak olduğunu ifade ediyor.
Bu bağlamda, Uzman Grubu toplam sera gazı salımlarının %75’inden sorumlu olan kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıt yatırımlarına veya ormansızlaşma ve diğer çevreye zarar veren faaliyetlere devam eden devlet-dışı kuruluşların net-sıfır taahhüdünde bulunamayacağını ifade ediyor. Rapor ayrıca, tedarik zincirleri dahil olmak üzere tüm üretim sürecinde ortaya çıkan emisyonların azaltılması yerine ucuz krediler yoluyla net-sıfır hedefine erişim çabalarının küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlı tutma amacıyla uyuşmadığını vurgulamakta. Öte yandan rapor, devlet-dışı kuruluşların emisyon raporlamalarında mutlak salım verileri yerine karbon salımı “yoğunluğu” gibi göstergelere odaklanmalarının sorunlu bir yaklaşım olduğunu ifade etmekte.
Uzman Grubu, bu ve benzeri yeşil aklama endişelerinin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak ise devlet-dışı kuruluşların uzun vadeli taahhütlerinin yanı sıra kısa vadeli ve bilim temelli emisyon azaltım hedeflerini, bu hedeflere yönelik detaylı geçiş planlarını ve maliyet analizlerini ortaya koymalarını önermekte. Yine bu amaçlar doğrultusunda rapor, uzun dönemli net-sıfır taahhütlerine uyum şartı ve zorunlu yıllık ilerleme raporları yayımlaması gibi alanlarda hukuki düzenlemelerin hayata geçirilmesini önermekte.
1,5°C Hedefi İçin Azaltım Şart
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından “Emisyon Açığı Raporu 2022: Kapanan Pencere – İklim Krizi Toplumların Hızlı Dönüşümünü Gerektiriyor” isimli rapor yayımlandı. UNEP emisyon açığını, 2030 yılına kadar söz verilen emisyon azaltımıyla, ihtiyaç duyulan emisyon azaltımı arasındaki fark olarak tanımlıyor. Rapora göre, küresel ısınmayı 2,0°C ve 1,5°C’nin altında sınırlandırma yolunda ilerlemek için, küresel sera gazı emisyonlarının mevcut politika projeksiyonlarına kıyasla sırasıyla %30 ve %45 oranında azaltılması gerekiyor. Raporda ayrıca, küresel ısınmayı sınırlamak amacıyla yapılan mevcut politikaların yüzyılın sonuna kadar küresel ısınmanın 2,8°C artmasına neden olacağı, ülkelerin şartlı ve şarta bağlı olmayan politika taahhütlerini “uygulamaları” durumunda ise küresel ısınmanın 2,4 ila 2,6°C arasında artacağı öngörülmekte.
Raporda, Ulusal Katkı Beyanlarının (NDC) yetersiz olduğuna değinilirken küresel emisyon açığının yüksek olmaya devam ettiği belirtiliyor. İlave önlem alınmaması durumunda, mevcut politikalarla 2030 yılında emisyonların 58 gigaton CO₂ eşdeğerine (GtCO₂e) ulaşacağı öngörülürken, bu öngörünün bir önceki yıla kıyasla 3 GtCO₂e daha yüksek olduğu ifade ediliyor.
Kaynak : TSKB Bülteni
